Ανάγκη Νομοθετικών Παρεμβάσεων κατά της Διαφθοράς και Διαπλοκής στην Ανώτατη Παιδεία.

Από το 1997 έως σήμερα (3/2005) έχω υποβάλλει 11 αιτήσεις υποψηφιότητας για μέλος ΔΕΠ σε ΑΕΙ της χώρας μας χωρίς θετικό αποτέλεσμα. Στις 6 από τις 11 αυτές εκλογές ο εκλεγείς υποψήφιος εκλέχθηκε κατά παράβαση τόσο του τύπου όσο και της ουσίας του νόμου, στερώντας μου τη δυνατότητα να εκλεγώ εγώ στην αντίστοιχη θέση. Σαφείς και αποδεδειγμένες ευθύνες για τις παραβάσεις αυτές φέρουν πολλοί καθηγητές (εισηγητές και εκλέκτορες), πρόεδροι τμημάτων, πρυτάνεις, καθώς και το ΥπΕΠΘ.

Τα εμπλεκόμενα πανεπιστημιακά τμήματα είναι:
- Παν/μιο Μακεδονίας, Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής
- Αριστοτέλειο Παν/μιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Πληροφορικής
- Παν/μιο Θεσσαλίας, Τμήμα Μηχ. Η/Υ Τηλ/νιών & Δικτύων
- Παν/μιο Πάτρας, Τμήμα Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής
- Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών, Τμήμα Πληροφορικής

Μαζί με την παρούσα επιστολή μου, επισυνάπτω περιληπτική αναφορά των στοιχείων όλων των εκλογικών διαδικασιών στις οποίες συμμετείχα ως σήμερα.

Περιληπτικά, παραθέτω τα «επίμαχα σημεία» παρακάτω:

1) Αριστοτέλειο Παν/μιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Πληροφορικής (6/1997)
Ψηφίστηκε υποψήφιος με λιγότερα προσόντα, αφού εγώ χαρακτηρίστηκα «οριακά εντός αντικειμένου» από τον καθ. κ. Α. Πομπόρτση, προεδρεύοντος του κ. Ι. Τσουκαλά (νυν Γ.Γ. Έρευνας & Τεχνολογίας). Υπέβαλα υπόμνημα που δεν σχολιάστηκε όπως φαίνεται από τα πρακτικά. Τελικά εκλέχθηκε ο προταθείς από τον κ. Πομπόρτση, κ. Γ. Παπαδημητρίου (βλ. και παρακάτω).

2) Παν/μιο Μακεδονίας, Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής (6/2001)
Ψηφίστηκε υποψήφιος (Π. Φουληράς) με άσχετο αντικείμενο και σημαντικά λιγότερα προσόντα, που όμως είχε διδάξει παλιότερα στο Τμήμα. Δεν κατατέθηκε κοινή εισηγητική έκθεση (αναιτιολόγητα). Κατατέθηκαν 2 αντικρουόμενα, παράτυπα, επιστημονικά αστήριχτα και γενικώς απαράδεκτα εισηγητικά σημειώματα από τους κ.κ. Α. Μανιτσάρη και Α. Πομπόρτση. Προσέφυγα κατά της εκλογής και μετά από 3,5 χρόνια δικαιώνομαι από τον εισηγητή του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, με σύμφωνη προφορική γνώμη του Νομικού Συμβούλου του ίδιου του Παν/μιου Μακεδονίας.
Ευθύνες φέρουν: ο πρόεδρος του τμήματος, κ. Α. Κάτος, ο (τότε) πρύτανης κ. Γ. Τσιότρας (νυν Περιφερειάρχης Κ. Μακεδονίας), το ΥπΕΠΘ (επί υπ. κ. Π. Ευθυμίου και Ειδ. Γραμ. κ. Κλάδη) και οι εκλέκτορες του τμήματος. Προσέφυγα στα ποινικά δικαστήρια, χωρίς αποτέλεσμα αφού, κατά τον εισαγγελέα, «δεν μπόρεσα να αποδείξω δόλο των υπευθύνων» (εδώ υπάρχει νομικό κενό, γιατί είναι δύσκολη η απόδειξη του δόλου σε παρόμοιες περιπτώσεις). Ο κ. Τσιότρας δεν άσκησε (ή άσκησε πλημμελώς) τον προβλεπόμενο έλεγχο νομιμότητας σε μια κραυγαλέα και σκανδαλώδη περίπτωση σαν κι αυτή. Το ίδιο και το ΥπΕΠΘ.
Τελικά, το Διοικητικό Εφετείο με πρόσφατη απόφασή του, με δικαίωσε, ακύρωσε την εκλογή και διέταξε την επανάληψή της.

3) Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών, Τμήμα Πληροφορικής (4/2001)
Εκλέχτηκε υποψήφιος (Α. Μόσχοβος), ο οποίος ήταν καθηγητής στον Καναδά και ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία 26 μήνες μετά την εκλογή (~6/2003). Στο διάστημα αυτό, τόσο ο πρόεδρος του τμήματος κ. Θ. Σφηκόπουλος όσο και ο πρύτανης κ. Γ. Μπαμπινιώτης κρατούσαν παράνομα τα πρακτικά της εκλογής ανυπόγραφα επί 26 μήνες, (επί 8 μήνες μετά από σχετικές επιστολές διαμαρτυρίας μου), περιμένοντας την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας του εκλεγέντος, ενώ, κατά το νόμο, όφειλαν να ακυρώσουν την εκλογή.

4) Αριστοτέλειο Παν/μιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Πληροφορικής (9/2003)
Στην εισηγητική τριμελή επιτροπή κύριο λόγο είχε ο κ. Γ. Παπαδημητρίου, επιβλέπων καθηγητής στο PhD του προταθέντος και τελικά εκλεγέντος υποψηφίου. Και οι δύο ήταν στην ερευνητική ομάδα (εργαστήριο) του κ. Α. Πομπόρτση. Όλες οι δημοσιευμένες ερευνητικές εργασίες του εκλεγέντος είχαν συν-συγγραφείς τους ανωτέρω δύο καθηγητές. Αν και υπερείχα σημαντικά σε τυπικά και ουσιαστικά προσόντα από τον προταθέντα υποψήφιο, η εισηγητική έκθεση κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να υποβαθμίσει με επιστημονικά αστήριχτες αιτιάσεις τη δική μου υποψηφιότητα. Υπέβαλα σχετικό υπόμνημα πριν την εκλογή, το οποίο αγνοήθηκε σκανδαλωδώς. Πρόεδρος του τμήματος κατά την εκλογή ήταν και πάλι ο κ. Ι. Τσουκαλάς (νυν Γ.Γ. Έρευνας & Τεχνολογίας). Δεν προσέφυγα στη δικαιοσύνη λόγω παρέλευσης της δίμηνης προθεσμίας.

5) Παν/μιο Θεσσαλίας, Τμήμα Μηχ. Η/Υ Τηλ/νιών & Δικτύων (10/2003)
Εκλέχτηκε σε θέση αναπληρωτή καθηγητή ο υποψήφιος κ. Πενταράκης, ο οποίος: α) είχε διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο από την υπό πλήρωση θέση, γεγονός διαπιστωμένο από εκλεκτορικό σώμα του ίδιου τμήματος, ένα χρόνο πριν, β) είχε παρόμοια προσόντα με εμένα, όχι κατάλληλα για βαθμίδα αναπληρωτή, αλλά για βαθμίδα επίκουρου, γ) είχε ήδη εκλεγεί σαν μέλος ΔΕΠ σε Χανιά και Ηράκλειο.
Εδώ και ενάμισυ χρόνο δεν έχω λάβει τα πρακτικά της εκλογής, τα οποία έχω ζητήσει επανειλημμένα εγγράφως, τόσο από το Τμήμα όσο και από τον κ. πρύτανη.

6) Παν/μιο Πάτρας, Τμήμα Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής (2/2004)
Ο πρώτος προταθείς και τελικά εκλεγείς κ. Βλάχος δεν είχε συμπληρώσει 2 χρόνια σε ΑΕΙ ή Ερευνητικό Κέντρο μετά το PhD, όπως ορίζει ο νόμος για θέση βαθμίδας Επίκουρου. Ο Νομικός Σύμβουλος του Παν/μίου εισηγήθηκε ότι είναι παράνομη η εκλογή του. Ο ένας από τους 3 εισηγητές διαφοροποιήθηκε λόγω αυτού του θέματος και τελικά δεν κατατέθηκε κοινή εισηγητική έκθεση. Παρόλα αυτά, ο κ. Βλάχος εκλέχτηκε με οριακή πλειοψηφία 10-4, ενώ κανένας από τους 4 μειοψηφίσαντες (ή άλλος εκλέκτορας) δεν ψήφισε τον 2ο προτεινόμενο κατά την εισηγητική (δηλ. εμένα) χωρίς κάποιον προφανή λόγο. (Σημειωτέον, ότι είμαι απόφοιτος του εν λόγω τμήματος και διατηρώ από 20ετίας πολύ καλές έως άριστες σχέσεις με τους περισσότερους από τους καθηγητές του τμήματος.)
Τα πρακτικά της εκλογής τα έλαβα μετά από καθυστέρηση περίπου 10 μηνών και μετά από επανειλημμένες αιτήσεις μου.


Συμπερασματικά:

1) Θεωρώ ότι τα παραπάνω αρνητικά φαινόμενα δεν οφείλονται σε αρνητική προκατάληψη εναντίον μου (πλην της περίπτωσης του καθηγ. κ. Α. Πομπόρτση που τη θεωρώ ως τέτοια), αλλά σε θετική προκατάληψη υπέρ άλλου υποψηφίου (για διάφορους λόγους κάθε φορά).

2) Σε ορισμένες περιπτώσεις προτιμούνται «γνωστοί» υποψήφιοι, με υποδεέστερα προσόντα. Τέτοιοι υποψήφιοι είναι πιο εύκολο να ενταχθούν στη σφαίρα επιρροής του καθηγητή που τους «προώθησε» και να «χρησιμοποιηθούν» στη συνέχεια με άτυπη υποτελική σχέση για την προαγωγή του ερευνητικού και ακαδημαϊκού έργου του «μέντορα-καθηγητή» μέσω κοινών δημοσιεύσεων, εκτέλεση επικουρικού ακαδημαϊκού έργου (διδασκαλία, οργάνωση εργαστηρίων, εκδηλώσεων, συνεδρίων, κλπ.).

3) Η δημιουργία «σφαιρών επιρροής» ορισμένων καθηγητών είναι προαπαιτούμενο για την περαιτέρω προώθηση των συμφερόντων τους εντός και εκτός ακαδημαϊκής κοινότητας, σε ακαδημαϊκά, ερευνητικά, οικονομικά και άλλα επίπεδα. Η πρόσληψη νέων μελών ΔΕΠ για ενδυνάμωση «σφαιρών επιρροής» και αλλαγή εσωτερικών ισορροπιών προς όφελος της μιας ή της άλλη πλευράς, αποτελεί ισχυρό (παρασκηνιακό) κίνητρο σε εκλογές ή προαγωγές μελών ΔΕΠ.

4) Οι σχέσεις διαπλοκής φαίνεται να διατρέχουν ολόκληρη την ιεραρχία της Παιδείας. Οι καθηγητές που επιζητούν οικονομική υποστήριξη (θέματα επιδοτήσεων, προϋπολογισμών έργων, κλπ.) και ακαδημαϊκή εξέλιξη, οι πρυτάνεις που επιδιώκουν υποστήριξη των καθηγητών, προέδρων τμημάτων, κλπ., το υπουργείο που επιδιώκει καλές σχέσεις με πρυτάνεις και καθηγητές για λιγότερες πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, κλπ. αποτελούν διαπλεκόμενα επίπεδα της ιεραρχίας της Δημόσιας Ανώτατης Παιδείας μας.

5) Η Δικαιοσύνη φαίνεται να μην είναι αποτελεσματική στις παρεμβάσεις της για τους εξής λόγους:
α) Δεν μπορεί να κρίνει επί της ουσίας τις αποφάσεις των εκλεκτορικών σωμάτων, παρά μόνο επί του τυπικού, δεδομένης της «καθηγητικής αυθεντίας» και της υψηλής εξειδίκευσης των καθηγητών των ΑΕΙ στην εκάστοτε θεματική τους περιοχή.
β) Ακόμα και αν ακυρωθεί κάποια εκλογή από το Διοικητικό Εφετείο ή το Συμβούλιο της Επικρατείας, δεν επιβάλλεται καμία κύρωση στους υπεύθυνους (εισηγητές, πρόεδρο, εκλέκτορες, πρύτανη, εμπλεκόμενους του ΥπΕΠΘ).
γ) Ποινικές κυρώσεις δεν μπορούν να στοιχειοθετηθούν, επειδή ο νόμος ζητάει «απόδειξη δόλου», που με βάση τα παραπάνω, συνήθως δεν αποδεικνύεται.
δ) Τις περισσότερες φορές, οι ίδιοι οι θιγόμενοι υποψήφιοι δεν καταφεύγουν στη Δικαιοσύνη, φοβούμενοι περαιτέρω συνέπειες σε βάρος τους.
ε) Λόγω υπερβολικού φορτίου, οι εισαγγελείς δεν κάνουν έρευνα σε βάθος, με αποτέλεσμα την καθυστερημένη ή / και πλημμελή απόδοση δικαιοσύνης σε πλήθος περιπτώσεων.
Συνεπώς, γνωρίζοντας οι εμπλεκόμενοι ότι δεν πρόκειται να τιμωρηθούν σε καμιά περίπτωση, ενεργούν κατά το συμφέρον τους, με βάση τους κανόνες της διαπλοκής, και συνήθως όχι σύμφωνα με το νόμο.


Με βάση τα παραπάνω, θεωρώ ότι, στα πλαίσια της γενικότερης αναγκαιότητας για αξιοκρατία, διαφάνεια και εξάλειψη της διαφθοράς και της διαπλοκής από το δημόσιο βίο, απαιτούνται ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ στο χώρο της Ανώτατης Παιδείας και (τουλάχιστον) στο Νόμο-Πλαίσιο που διέπει τις εκλογές μελών ΔΕΠ στα ΑΕΙ.
Ειδικότερα, από τη μέχρι σήμερα εμπειρία μου στον Ακαδημαϊκό χώρο, θα ήθελα να σας προτείνω ορισμένες νομοθετικές παρεμβάσεις, που θεωρώ απαραίτητες, στις παρακάτω κατευθύνσεις:

Α) Οι εισηγητές και εκλέκτορες πρέπει να εκτελούν υπεύθυνα το έργο τους. Σε περίπτωση που η Δικαιοσύνη αποφαίνεται (τελεσίδικα) ότι έχει συντελεστεί παράνομη διοικητική πράξη, θα πρέπει να επιβάλλονται άμεσα (και όχι κατ’ εκτίμηση οποιουδήποτε φυσικού προσώπου) (τουλάχιστο) διοικητικές κυρώσεις. Οι κυρώσεις αυτές θα πρέπει να είναι υπό μορφή «ποινολογίου» (τύπου "point-system"). Με ορισμένο αριθμό τέτοιων διοικητικών κυρώσεων («αρνητικών βαθμών») το μέλος ΔΕΠ θα υποβιβάζεται στην παρακάτω βαθμίδα, θα του επιβάλλεται ενδεχομένως προσωρινή στέρηση οικονομικών επιδοτήσεων και σε υποτροπή θα του στερείται η δυνατότητα οποιασδήποτε μελλοντικής προαγωγής, κατάληψης άλλου ανώτατου αξιώματος (πολιτικής ή άλλης διοικητικής δημόσιας θέσης). Η επιβολή ουσιαστικών και αυστηρών ποινών είναι απαραίτητη για να δράσει σαν αντικίνητρο στην παραβατική συμπεριφορά, ενεργητική ή παθητική.

Β) Όπως ισχύει και στις ΗΠΑ, θα πρέπει να μην επιτρέπεται η εκλογή υποψηφίων μελών ΔΕΠ στο ίδιο τμήμα ΑΕΙ από το οποίο έχουν λάβει διδακτορικό. Επίσης, οι επιβλέποντες καθηγητές των υποψηφίων θα πρέπει να εξαιρούνται ρητά από τις τριμελείς εισηγητικές επιτροπές τους για λόγους ηθικής δεοντολογίας.

Γ) Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ειδικό, ανεξάρτητο σώμα συμβούλων (από δημόσιους ή ιδιωτικούς, εθνικούς ή διεθνείς φορείς) που θα μπορεί να αποφαίνεται σε θέματα επί της ουσίας μιας εκλογής, (π.χ. περί της συνάφειας του γνωστικού αντικειμένου του υποψηφίου με το αντικείμενο της θέσης), σε περιπτώσεις ενστάσεων υποψηφίων. Με βάση και αυτό το συμβουλευτικό όργανο, ο υπουργός Παιδείας θα μπορεί να αποφαίνεται τελικά επί της συνολικής εγκυρότητας της εκλογής μέλους ΔΕΠ, καθώς και επί των σχετικών ενστάσεων.

Δ) Αξιολόγηση του ερευνητικού, διδακτικού, ακαδημαϊκού έργου και λοιπών προσόντων των υποψηφίων μελών ΔΕΠ θα πρέπει να γίνεται με συγκεκριμένες, αντικειμενικές και μετρήσιμες παραμέτρους (μέθοδος μοριοδότησης). Οι μέθοδοι και οι παράμετροι αυτές θα πρέπει να προσδιοριστούν από το ΥπΕΠΘ και να εφαρμόζονται συστηματικά και με ακρίβεια από τα ΑΕΙ.

Ε) Κατά την εκλογή ενός μέλους ΔΕΠ, θα πρέπει, εκτός του πρώτου (εκλεγόμενου) να επιλέγονται και «επόμενοι επιλαχόντες», οι οποίοι θα κατατάσσονται από το εκλεκτορικό σώμα σε αξιολογική σειρά και θα μπορούν να καταλαμβάνουν τη θέση σε περίπτωση παραίτησης του πρώτου υποψηφίου (ή των προηγούμενων) πριν το διορισμό του και μέσα σε ένα χρονικό περιθώριο (π.χ. ενός έτους). Σήμερα, συμβαίνει πολλές φορές να παραιτείται κάποιος αμέσως ή σύντομα μετά την εκλογή του, με αποτέλεσμα η θέση να πρέπει να επαναπροκηρυχθεί και η όλη εκλογική διαδικασία να επαναληφθεί, γεγονός που συνεπάγεται σημαντικές καθυστερήσεις, καθώς και απώλεια χρόνου και έργου για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.

ΣΤ) Οι διαδικασίες που μεσολαβούν μεταξύ της προκήρυξης μιας θέσης μέλους ΔΕΠ και του διορισμού του θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα το πολύ ενός έτους. Αλλιώς θα πρέπει να επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις στους υπεύθυνους, σύμφωνα με τα παραπάνω (βλ. σημείο Α, παραπάνω).


Με αίσθημα Εθνικής Ευθύνης απέναντι στην Εθνική μας Παιδεία και στη Χώρα γενικότερα,

Στόχος και Αίτημά μου είναι:

Να υλοποιηθούν οι παραπάνω (ή και άλλες) νομοθετικές παρεμβάσεις, ώστε να θεραπευθεί η Εθνική Παιδεία μας από τη νοσηρή κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα. Γιατί, τα υπάρχοντα νομοθετικά κενά, προκαλούν Έλλειμμα Δικαιοσύνης και Αυθαιρεσία, που, σε τελική ανάλυση, συνεπάγονται Έλλειμμα Δημοκρατίας.


Ευελπιστώ ότι το ΥπΕΠΘ θα προβεί επιτέλους στις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να βελτιωθεί δραστικά ή παρούσα κατάσταση. Για το καλό όλων των Ελλήνων και πρώτιστα για τη Δημόσια Ανώτατη Παιδεία μας, που ανήκει στον Ελληνικό Λαό και του είναι τόσο πολύτιμη, ώστε να μη δικαιούται κανένας να την υποβαθμίζει, ούτε αυθαίρετα να την κακοδιαχειρίζεται.


«Θέλει Αρετή και Τόλμη η Δημοκρατία».